Đề xuất thu phí xe xăng dầu vào khu vực trung tâm các thành phố

Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách lớn nhằm thúc đẩy phát triển năng lượng xanh, tiêu biểu như Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Những chính sách này không chỉ thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Việt Nam trong việc kiểm soát ô nhiễm mà còn là nền tảng để hướng tới một nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế carbon thấp.

Tại Diễn đàn "Năng lượng xanh – Thành phố sạch" diễn ra cuối tuần qua, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành cho rằng: “Phát triển năng lượng xanh không chỉ giúp Việt Nam giảm phát thải khí nhà kính và bảo đảm an ninh năng lượng, mà còn mở ra hướng đi bền vững cho các đô thị lớn, trung tâm kinh tế – văn hóa – xã hội, như: Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng”.

Việc phát triển giao thông xanh không chỉ góp phần giảm phát thải, mà còn cải thiện đáng kể chất lượng không khí. (Ảnhminh họa)

Tại các đô thị lớn, việc kiểm soát khí thải từ giao thông, phát triển hạ tầng năng lượng tái tạo, cùng với tích hợp các tiêu chuẩn môi trường trong quy hoạch đô thị đang được xem là ba trụ cột quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu “thành phố sạch”.

Việc phát triển giao thông xanh, sử dụng nhiên liệu thân thiện môi trường, mở rộng các công trình xanh, hệ thống chiếu sáng tiết kiệm năng lượng… không chỉ góp phần giảm phát thải, mà còn cải thiện đáng kể chất lượng không khí, nâng cao chất lượng sống của người dân.

Cũng tại diễn đàn, ông Trương Mạnh Tuấn, Phó trưởng Phòng Quản lý chất lượng môi trường Cục Môi trường – Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT), thông tin theo dự thảo mới nhất, lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải mô tô, xe máy được thực hiện tại Hà Nội và TP.HCM từ ngày 1-7-2027. Các đô thị lớn khác như Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế sẽ triển khai từ ngày 1-7-2028. Các tỉnh, thành còn lại áp dụng từ 1-7-2030.

Ads

Đại diện Cục Môi trường nêu rõ thách thức lớn nhất khi áp dụng quy chuẩn khí thải đối với mô tô, xe máy là khả năng triển khai thực tế. Việt Nam cần 400-500 điểm kiểm định trên toàn quốc, trong khi chỉ có thời gian chuẩn bị khoảng 18 tháng trước khi áp dụng chính thức tại Hà Nội và TP.HCM.

Theo ông Tuấn, giai đoạn đầu, Bộ NN-MT sẽ ưu tiên hoàn thiện hạ tầng, thử nghiệm phương pháp đo đạc và đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu, chủ động tham gia. Các quy định trong giai đoạn đầu sẽ không quá khắt khe, chi phí kiểm định không lớn. "Một thách thức khác là thiếu dữ liệu phương tiện. Cơ quan quản lý chỉ có số liệu đăng ký ban đầu, chưa thống kê xe ngừng sử dụng. Việc số hóa quản lý phương tiện được xem là điều kiện tiên quyết để triển khai hiệu quả" – ông Tuấn nhìn nhận.

Hiện nay, Việt Nam có khoảng 5,2 triệu ô tô và gần 75 triệu xe máy đang lưu hành, và con số này tiếp tục tăng nhanh. Ông Lê Văn Đạt, Phó Giám đốc Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng, Bộ Xây dựng cho rằng, nếu không kiểm soát hiệu quả, các đô thị lớn sẽ đối mặt nguy cơ quá tải hạ tầng, ô nhiễm và ùn tắc nghiêm trọng.

Để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng xanh, ông đề xuất giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp trong 5 năm đầu cho các đơn vị đầu tư trạm sạc xe buýt điện, hỗ trợ lãi suất vốn vay và ưu tiên ngân sách cho các dự án giao thông công cộng sử dụng năng lượng sạch. Bên cạnh đó, nên miễn, giảm thuế cho nhà đầu tư cung cấp dịch vụ xe đạp, xe máy điện cho thuê tại các khu phát thải thấp.

Về kiểm soát phương tiện cá nhân, ông Đạt kiến nghị nghiên cứu thu phí vào khu vực trung tâm (vành đai 1, vành đai 2) đối với xe kinh doanh vận tải sử dụng nhiên liệu hóa thạch và xe mang biển số ngoại tỉnh hoạt động trên địa bàn. Song song, cần áp dụng hạn ngạch lưu hành cho ô tô, xe máy chạy xăng dầu; đồng thời phát triển xe buýt cỡ nhỏ để người dân tiếp cận dễ hơn, kết hợp ứng dụng công nghệ số tối ưu hóa mạng lưới tuyến và nâng cao chất lượng phục vụ.