Đề xuất có lợi cho hàng triệu người lao động năm 2026

Bộ Tài chính vừa gửi Bộ Tư pháp dự thảo Nghị quyết về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân để thẩm định, trong đó đề xuất nâng mức giảm trừ cho người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng lên 6,2 triệu đồng/tháng.

Theo Bộ Tài chính, mức giảm trừ này được xây dựng trên cơ sở tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người giai đoạn 2020 đến nay, đều tăng khoảng 40-42%.

Với phương án điều chỉnh, người có thu nhập 15 triệu đồng/tháng sẽ không phải nộp thuế sau khi trừ các khoản bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp. Nếu thu nhập 20 triệu đồng/tháng, số thuế phải nộp chỉ khoảng 120.000 đồng.

Nếu áp dụng mức giảm trừ gia cảnh dự kiến, hầu hết người nộp thuế ở bậc 1 sẽ không còn phải đóng thuế, chiếm tới 95% số người hiện thuộc bậc này. Đồng thời, một phần người nộp thuế ở bậc 2 cũng được chuyển sang bậc 1 hoặc không phải nộp. Như vậy, toàn bộ các bậc thuế đều sẽ giảm đáng kể nghĩa vụ thuế cho người lao động.

Dự kiến, Luật Thuế thu nhập cá nhân sẽ được trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp tháng 10 tới và có hiệu lực từ ngày 1/7/2026. Riêng mức giảm trừ gia cảnh sẽ được thực hiện trước theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, áp dụng cho đến khi Chính phủ ban hành quy định mới thay thế. Nếu thông qua, mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, thu ngân sách từ thuế thu nhập cá nhân sẽ còn khoảng 84.477 tỷ đồng/năm, giảm khoảng 21.000 tỷ so với hiện hành. Số người phải nộp thuế cũng giảm xuống 2,21 triệu, tức ít hơn 2,18 triệu người, tương đương 49,66%.

Nhiều đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh lên 18-20 triệu đồng/tháng

Liên quan đến đề xuất trên, PGS.TS Phan Hữu Nghị – Đại học Kinh tế Quốc dân – chia sẻ với Lao Động online rằng, trong bối cảnh thu nhập và chi phí sinh hoạt thay đổi nhanh, mức 15,5 triệu đồng vẫn chưa phản ánh đầy đủ thực tế thu nhập và chi phí sinh hoạt của người dân. Ông Nghị đề xuất mức giảm trừ cho người có thu nhập nên bắt đầu từ 20 triệu đồng.

TS Phan Hữu Nghị lý giải số liệu thống kê cho thấy nhóm thu nhập 18 – 23 triệu đồng một tháng đang chiếm tỷ trọng lớn nhất trong lực lượng lao động. Do đó, mức thu nhập bị đánh thuế nên cân nhắc được điều chỉnh 20 – 25 triệu đồng một tháng để phản ánh đúng thực trạng thu nhập và tránh đánh thuế nặng vào nhóm trung lưu. Mức này cũng tạo sự ổn định theo thời gian sau điều chỉnh, thay vì vừa áp dụng đã bị coi là lạc hậu.

Cùng quan điểm với ông Nghị, nhiều chuyên gia cho rằng, mức giảm trừ 15,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 6,2 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc chỉ phù hợp trong ngắn hạn, chưa phản ánh đúng chi phí sinh hoạt thực tế của người dân, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM.

Nêu quan điểm trên báo Đại đoàn kết, TS Nguyễn Ngọc Tú – giảng viên Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội cho rằng nên nâng mức giảm trừ gia cảnh lên khoảng 18 triệu đồng/tháng đối với người nộp thuế và 9 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc, áp dụng ngay từ kỳ tính thuế 2025.

Theo TS Nguyễn Ngọc Tú, việc áp dụng từ kỳ tính thuế 2026 là quá chậm trễ, việc tính giảm trừ gia cảnh từ năm 2025 sẽ tạo nguồn thu nhập bổ sung cho người lao động, giúp họ chi tiêu nhiều hơn, đồng thời kích thích tiêu dùng và tăng năng suất lao động.

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên cũng đánh giá mức phù hợp nên là 20 triệu đồng (tương đương 240 triệu đồng một năm) cho người nộp thuế và 10 triệu đồng người phụ thuộc. Việc này nhằm đảm bảo công bằng, nuôi dưỡng nguồn thu, hỗ trợ người dân vượt qua áp lực chi phí sinh hoạt ngày càng lớn, mở rộng diện tự nguyện kê khai và nộp thuế.