TPHCM sẽ khuyến khích thay vì cấm cá nhân, hộ gia đình sinh sống trong vùng phát thải thấp đăng ký xe mô tô, xe gắn máy mới sử dụng nhiên liệu xăng.
Ngày 7.10, Sở Xây dựng TPHCM tổ chức hội thảo báo cáo kết quả nghiên cứu “Vùng phát thải thấp (Low Emission Zone – LEZ); Lộ trình thực hiện chuyển đổi và chính sách hỗ trợ phương tiện giao thông”, thuộc Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông trên địa bàn thành phố.
Theo nội dung đề án, TPHCM dự kiến hình thành vùng phát thải thấp tại khu vực trung tâm giới hạn bởi 15 cây cầu và 20 tuyến đường chính, cùng với khu vực tuyến đường Rừng Sác (đoạn từ phà Bình Khánh đến đường Duyên Hải).
Trong vùng phát thải thấp, cho phép các phương tiện không phát sinh khí thải hoặc sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường được lưu thông. Ngoài ra, các phương tiện ưu tiên và xe có giấy phép lưu thông của cơ quan có thẩm quyền vẫn được phép hoạt động.
Ngược lại, các xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel sẽ bị cấm lưu thông trong khu vực này.
Đề án cũng đề xuất hạn chế hoặc cấm ôtô không đạt tiêu chuẩn khí thải Mức 4, cũng như xe mô tô, xe gắn máy không đạt tiêu chuẩn khí thải Mức 2 lưu thông vào vùng phát thải thấp, tùy theo khung giờ, thời điểm hoặc khu vực cụ thể.
Bên cạnh các biện pháp kiểm soát, đề án đề xuất áp dụng các loại phí, lệ phí đối với phương tiện cơ giới phát thải khi lưu thông trong vùng.
Đồng thời, TPHCM khuyến khích người dân sinh sống trong khu vực phát thải thấp không mua mới hoặc đăng ký mới xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu xăng, thông qua các chính sách hỗ trợ tài chính khi chuyển sang xe điện.
Người dân và hộ gia đình có nhu cầu thanh lý xe máy xăng sẽ được hỗ trợ tài chính bồi hoàn giá trị còn lại của xe trong thời gian quy định.
Song song đó, các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân sinh sống, làm việc trong vùng phát thải thấp khi chuyển đổi phương tiện từ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang xe điện hoặc phương tiện sạch cũng được hưởng chính sách hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính.
Đáng chú ý, dự thảo đề án trước đây (tháng 8.2025) từng đề xuất có quy định hạn chế đăng ký mới đối với các loại xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Cá nhân, hộ gia đình sinh sống trong vùng phát thải thấp không được đăng ký xe mô tô, xe gắn máy mới sử dụng nhiên liệu xăng.
Tuy nhiên, phương án này đã được loại bỏ trong bản cập nhật mới, thể hiện hướng tiếp cận mềm dẻo hơn, ưu tiên khuyến khích thay vì áp đặt.
Về chính sách hỗ trợ, đề án đề xuất miễn 50% lệ phí cấp đăng ký và biển số cho xe mô tô, xe gắn máy điện. Người dân khi mua xe máy điện sẽ được trợ cấp 10% giá trị xe, tối đa 5 triệu đồng đối với hộ thông thường; hộ cận nghèo được hỗ trợ 80%, tối đa 16 triệu đồng; và hộ nghèo được hỗ trợ 100%, tối đa 20 triệu đồng.
Ngoài ra, hỗ trợ 20% lãi suất cho vay bằng đồng Việt Nam, với mức hỗ trợ 100% giá trị hợp đồng vay và thời gian vay không quá 5 năm, nhằm khuyến khích người dân chuyển đổi sang sử dụng xe máy điện.
Theo ông Bùi Hòa An – Phó Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM, yếu tố quyết định sự thành công của một chính sách chính là mức độ hưởng ứng của người dân và doanh nghiệp. “Không thể ban hành một chính sách mà người dân, doanh nghiệp không thể thực hiện được” – ông An nhấn mạnh.
Theo ông An, khi người dân nhận thấy chính sách mang lại lợi ích cho bản thân và cộng đồng, họ sẽ chủ động tham gia.
Lãnh đạo Sở Xây dựng cho biết, hiện thói quen dùng xe xăng, dầu vẫn phổ biến, trong khi hạ tầng trạm sạc và bãi đỗ xe điện còn hạn chế, nhất là tại các chung cư. Thành phố đang khẩn trương ban hành hướng dẫn cụ thể để người dân có thể đỗ và sạc xe an toàn, thuận tiện tại nhà riêng và chung cư.
“Trong ba tháng tới, hệ thống trạm sạc cho xe buýt điện và ô tô điện sẽ được triển khai mạnh. Thành phố cũng sẽ quy hoạch các điểm sạc đạt chuẩn kỹ thuật, an toàn phòng cháy chữa cháy tại bến xe, bãi giữ xe, khu dân cư và chung cư” – ông An nói.
