Nhiều người sử dụng nhiều loại gia vị khác nhau để tăng hương vị cho món ăn trong chế độ ăn hàng ngày, nhưng trong một số bản tin hoặc tin đồn trực tuyến, chủ đề về gia vị có khả năng gây ung thư thường xuyên xuất hiện.
Những cuộc thảo luận này thường gây ra sự lo lắng và hoang mang cho công chúng, trong đó MSG (bột ngọt, mì chính) là chủ đề được bàn tán nhiều nhất. Liệu MSG có thực sự là chất gây ung thư không? Câu trả lời là không.
Tuy nhiên, một số loại gia vị và chất phụ gia, nếu sử dụng không đúng cách hoặc ăn quá nhiều trong thời gian dài, có thể làm tăng một số rủi ro cho sức khỏe và thậm chí có thể liên quan đến sự phát triển của bệnh ung thư.
Cần làm rõ rằng bột ngọt (MSG), một loại gia vị thường được sử dụng, tự thân nó không phải là chất gây ung thư. Nhiều tổ chức có thẩm quyền, bao gồm Tổ chức Y tế Thế giới ( WHO ) và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ ( FDA ), đã tuyên bố rõ ràng rằng MSG an toàn khi sử dụng đúng cách.
Tuy nhiên, một số loại gia vị và phụ gia thực phẩm, đặc biệt là khi tiêu thụ quá mức hoặc sử dụng không đúng cách, thực sự có thể gây ra rủi ro cho sức khỏe.
Đặc biệt, năm loại gia vị sau đây được xem là "sát thủ tiềm ẩn" có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe trong chế độ ăn uống hàng ngày của chúng ta. Vì vậy, việc hiểu rõ những nguy hiểm của các loại gia vị này và nắm vững cách sử dụng đúng cách là điều cần thiết để có một chế độ ăn uống lành mạnh hơn.
Muối là một trong những gia vị được sử dụng phổ biến nhất trong chế độ ăn uống hàng ngày của chúng ta. Nó không chỉ làm tăng hương vị món ăn mà còn rất cần thiết cho các chức năng sinh lý bình thường. Tuy nhiên, việc tiêu thụ quá nhiều muối đã được chứng minh là có liên quan đến nhiều bệnh, đặc biệt là bệnh tim mạch và ung thư.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng ăn quá nhiều muối có thể dẫn đến huyết áp cao, một yếu tố nguy cơ chính gây ra các bệnh nghiêm trọng như bệnh tim và đột quỵ. Chế độ ăn nhiều muối trong thời gian dài cũng có thể gây xơ vữa động mạch, làm tăng gánh nặng cho tim và hệ thống mạch máu.
Về mối quan hệ với khối u, mặc dù bằng chứng trực tiếp vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng, một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng chế độ ăn nhiều muối có thể ảnh hưởng đến sức khỏe dạ dày và việc tiêu thụ quá nhiều muối trong thời gian dài có liên quan đến các khối u ác tính như ung thư dạ dày .
Vậy, chúng ta nên sử dụng muối đúng cách như thế nào? Trước tiên, chúng ta cần kiểm soát lượng muối nạp vào cơ thể. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo người trưởng thành nên hạn chế lượng muối tiêu thụ hàng ngày dưới 5 gram.
Thứ hai, hãy cố gắng tránh sử dụng các loại gia vị có hàm lượng muối cao như nước tương, dưa muối chua và đồ hộp, đồng thời tăng cường sử dụng các loại gia vị tự nhiên như tỏi và chanh để thay thế muối.
Trong chế độ ăn uống hiện đại, lượng đường tiêu thụ đã vượt quá khả năng của cơ thể. Đặc biệt, đường tinh luyện được sử dụng rộng rãi trong thực phẩm chế biến sẵn. Tiêu thụ quá nhiều đường không chỉ là nguyên nhân chính gây béo phì mà còn là thủ phạm gây ra nhiều bệnh chuyển hóa.
Ví dụ, các bệnh như tiểu đường, tăng huyết áp và bệnh tim mạch đều có liên quan mật thiết đến việc tiêu thụ quá nhiều đường. Hơn nữa, mối quan hệ giữa đường và ung thư đang ngày càng được xác nhận bởi các nghiên cứu.
Lượng đường nạp vào cơ thể quá nhiều làm tăng lượng insulin và theo thời gian, tình trạng kháng insulin có thể phát triển, dẫn đến bệnh tiểu đường.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra mối tương quan giữa lượng đường trong máu cao và sự phát triển của ung thư, đặc biệt là ung thư vú, đại tràng và tuyến tụy. Do đó, tiêu thụ quá nhiều đường, đặc biệt là đường tinh luyện, không chỉ dẫn đến béo phì mà còn có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
Do đó, việc giảm lượng đường tinh luyện tiêu thụ là rất quan trọng. Hãy hạn chế tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống có đường, chọn các lựa chọn ít đường và tiêu thụ một lượng đường tự nhiên vừa phải như trái cây và mật ong. Bạn cũng nên chú ý đến nhãn thực phẩm để hiểu rõ hàm lượng đường và tránh tiêu thụ quá nhiều.
Nước tương và nước mắm là những loại gia vị phổ biến trong ẩm thực Việt, có thể tăng thêm hương vị thơm ngon cho món ăn.
Tuy nhiên, nước tương và nước mắm thường chứa một chất phụ gia thực phẩm gọi là "màu caramel", có thể trải qua phản ứng hóa học trong quá trình sản xuất để tạo ra một chất độc hại gọi là benzo [a]pyrene, một chất gây ung thư đã biết.
Ads
Đặc biệt, một số loại nước tương và dầu hào kém chất lượng có thể chứa hàm lượng chất tạo màu caramel cao. Sử dụng lâu dài các loại gia vị này có chứa chất tạo màu caramel có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
Vì vậy, khi mua nước tương và nước mắm, tốt nhất nên chọn những sản phẩm tự nhiên, không có chất phụ gia và tránh những loại gia vị chứa quá nhiều thành phần hóa học.
Ngoài ra, khi nấu ăn cần lưu ý tránh các phương pháp chế biến ở nhiệt độ cao như xào, nướng vì nhiệt độ cao sẽ đẩy nhanh quá trình hình thành màu caramel và benzopyrene, làm tăng nguy hại cho sức khỏe.
Các loại gia vị chế biến từ thịt, chẳng hạn như nước mắm và mắm tôm, thường được làm bằng phương pháp lên men và ngâm chua. Những loại gia vị này không chỉ đậm đà về hương vị mà còn tiện lợi khi sử dụng, thường trở thành gia vị chủ yếu trong nấu nướng. Tuy nhiên, việc lạm dụng những loại gia vị này tiềm ẩn một số nguy cơ cho sức khỏe.
Quá trình chế biến thịt thường đòi hỏi phải thêm một lượng lớn muối và chất phụ gia hóa học , và đôi khi còn sử dụng các phương pháp bảo quản không lành mạnh, dẫn đến hàm lượng natri cực cao trong các loại gia vị này.
Tiêu thụ thực phẩm giàu natri trong thời gian dài có thể dễ dẫn đến các vấn đề sức khỏe như huyết áp cao và bệnh tim mạch. Ngoài ra, nitrit trong các loại gia vị như nước mắm và mắm tôm cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư, đặc biệt là ung thư hệ tiêu hóa .
Do đó, gia vị thịt chế biến cần được sử dụng ở mức độ vừa phải để tránh tiêu thụ quá nhiều. Hơn nữa, hãy chọn gia vị tự nhiên, ít natri bất cứ khi nào có thể để giảm sự phụ thuộc vào những thực phẩm này.
Dầu ăn, một thành phần thiết yếu trong nấu ăn hàng ngày của chúng ta, cũng đáng được quan tâm đặc biệt.
Nhiều gia đình có xu hướng tái sử dụng cùng một mẻ dầu ăn, đặc biệt là khi chiên rán thức ăn. Các axit béo trong dầu sẽ bị oxy hóa khi đun nóng ở nhiệt độ cao, tạo ra quá nhiều chất độc hại như axit béo chuyển hóa và aldehyde .
Việc sử dụng dầu ăn thường xuyên không chỉ khiến các chất độc hại này tích tụ mà còn có thể tạo thành các chất độc hại cho cơ thể con người, làm tăng nguy cơ ung thư.
Do đó, các bác sĩ khuyến cáo nên tránh đun nóng dầu ăn nhiều lần, đặc biệt là khi dùng cho các phương pháp nấu ăn ở nhiệt độ cao như chiên rán. Họ cũng khuyên nên chọn các loại dầu ít bị oxy hóa hơn, chẳng hạn như dầu ô liu và dầu hạt lanh .
Khi nấu ăn hàng ngày, hãy chọn lượng dầu ăn lành mạnh phù hợp và tránh tái sử dụng dầu để giảm thiểu rủi ro cho sức khỏe.
Mặc dù gia vị là một phần không thể thiếu trong chế độ ăn uống hàng ngày của chúng ta, nhưng chúng ta phải biết rằng việc sử dụng quá nhiều một số loại gia vị nhất định hoặc chọn gia vị kém chất lượng có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe.
Đặc biệt khi sử dụng gia vị, chúng ta không nên mù quáng theo đuổi hương vị nồng mà hãy chú ý đến tác dụng lâu dài của chúng đối với sức khỏe.
Bằng cách áp dụng chế độ ăn uống hợp lý và kiểm soát lượng và loại gia vị sử dụng, chúng ta không chỉ có thể cải thiện hương vị của món ăn mà còn giảm thiểu các nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe.
